Սերովբե վարդապետի հեղինակած «Ծաղիկ Գիտութեանց» կոչվող հայերեն այս բացառիկ ուսումնական հանրագիտարանը լույս է տեսել 1819 թվականին Մոսկվայում` ֆրանսիացի հրատարակիչ Ավգուստ Սեմենի տպարանում: Ինչպես վկայում են պատմական փաստերը` այս գիրքը հրատարակվել է Մոսկվայի Լազարյան ճեմարանի հոգաբարձուների պատվերով, իսկ Սերովբե վարդապետը հանդիսացել է այդ հայկական ուսումնական հաստատության առաջին ռեկտորը: 

Ուսուցողական և հանրամատչելի բնույթի այդ ձեռնարկը ըստ երևույթի նախատեսված է եղել առաջին հերքին հենց Լազարյան ճեմարանի սաների համար: Գրքի տիտղոսաթերթի վրա գրված է. «Աշխատասիրեալ ի Սերովբէ վարդապետէ, ի միաբանութենէ Սրբոյ Աթոռոյն Էջմիածնի։ Ի պէտս Դպրոցաց Հայաստանեայց»։ Նշենք նաև, որ սա Մոսկվայում տպագրված առաջին հայերեն գիրքն է հանդիսանում:

Հանրագիտարանը բաղկացած է 280 էջից և պարունակում է հետևյալ բաժինները. կրոնի պատմություն, դիցաբանություն, փիլիսոփայութուն, բնաբանություն, երկրաբանություն, գյուղատնտեսություն, կենդանաբանություն, թվաբանություն, աստղագիտություն, աշխարհագրություն, հին դարերի պատմություն և այլն: Գրքի բովանդակային մասը կառուցված է շատ յուրահատուկ ձևաչափով` հարց ու պատասխանի տեսքով, որը ավելի մատչելի է դարձնում ներկայացվող նյութի ընկալումը ուսուցանվողի կողմից: Գրքում բացառիկ են նաև տարբեր կենդանիների տպագրական պատկերները և նրանց հայերեն անվանումների մակագրությունները: 

Հանրագիտարանը թվայնացված է, հղումը ներկայացնում ենք ստորև: http://greenstone.flib.sci.am/gsdl/collect/armbook/books/tsaghik_gituteanc1819_index.html

Ռուբեն Շուխյան