Շինարարական աշխատանքների մրցույթների արդյունքում կատարվող աշխատանքների տեխնիկական հսկողության համար նույնպես մրցույթներ են հայտարարվում և սրանց կարող են մասնակցել լիցենզավորված անձինք/կազմակերպություններ: Տեխնիկական հսկողության աշխատանքների արժեքը որոշելու համար ինչ-որ նորմեր կան, որոնք սահամանում է կարծես 0.5-2% գումար` հաշվարկված շինարարական, վերակառուցման և/կամ վերանորոգման աշխատանքների նախագծա-նախահաշվային արժեքի վրա: Սակայն, մրցույթի արդյունքում հաղթող է ճանաչվում այն կազմակերպությունը, որը ամենացածր գինն է առաջարկել:
Օրինակ, եթե շինարարական աշխատանքը 100 միլիոն դրամի էր ու ենթադրենք դրա վրա հաշվարկված է եղել նախնական 1% տեխնիկական հսկողություն իրականացնելու համար, ապա այդ նախնական գումարը կկազմի 1 միլիոն դրամ: Սակայն, մրցույթի արդյունքում կարող է հաղթող ճանաչվել ամենաէժան գին առաջարկողը, օրինակ 100,000 դրամով: Ու ոչ ոք նրան հարց չի տա օրինակ, եթե շինարարությունը Տավուշի մարզի հեռավոր գյուղում է, դու առնվազն մի քանի անգամ պետք է գնաս-գաս, պետք է գոնե մինիմալ աշխատավարձ վճարես հսկիչին, հետևաբար, ոնց ես անելու այդ գործը այդքան գումարով:
Իսկ հիմա կոռուպցիոն սխեման:
Այն մասնավոր հսկիչները, որ նորմայից շատ փոքր գումարով դիմում են և հաղթում են տեխնիկական հսկողության մրցույթները, մեծ հավանականությամբ (լիքը պատմություններ են հենց հիմա ինձ պատմում, բայց առանց ստուգելու ճիշտ չէ դրանք հրապարակել) կոռուպցիոն գործարքների մեջ են մտնում շինարարական ընկերության հետ: Օրինակ, շին. ընկերությունը պետք է սալապատեր Երևանի փողոցներից մեկի հետիոտնային մասը, և նախատեսած էր ամրության համար տակը բետոն անել: Նա բետոնը չի անում, որի համար պետությունը վճարել էր նրան, իսկ տեխ. հսկիչը աչք է փակում և դրա համար կաշառք ստանում շինարարի կողմից: Քանի որ դա հենց եղել է նրա մրցույթում հաղթելու շատ ցածր` անիրատեսական գին առաջարկելու դրդապատճառը:
Եթե սխեման պատկերացրիք, հիմա պատկերացրեք պետական պատվերներով շինարարական աշխատանքների հսկա ծավալները և մեր աչքի առաջ շատ դեպքերում դրանց անորակ ավարտուն տեսքը: Պետության` հանրային միջոցները միլիարդներով վատնվում և յուրացվում են նման կերպ, եթե նույնիսկ պետական հատվածի պաշտոնյաները չեն ներգրավվում այս հանցավոր գործում:
Այստեղ և գնումների օրենսդրության վրա գործ կա անելու և ընդհանրապես այս վերահսկողական մեխանիզմների:
Տնտեսագետ Հովհաննես Ավետիսյանի ֆեյսբուքյան էջից:
