Ազնավուրը իմ եւ ոչ մեկի պաշտպանության կարիքը չունի, բայց, որպես լրագրող, որը տասնչորս տարի շփվել է նրա հետ, ինձ թույլ եմ տալիս մի քանի դիտարկում անել այն մեկնաբանությունների վերաբերյալ, որոնք հետեւեցին թուրքական Posta թերթի հրապարակած տեսանյութին: Այդ տեսանյութում Ազնավուրը ճաշում է Թուրքիայի դեսպանի, սկանդալային «հարցազրույցի» հեղինակի ու եւս երկու թուրքի հետ:
- Հարցազրույց էր, թե չէ…
Հարցազրույցն ավելին է, քան ռեստորանի սեղանի շուրջ ապերիտիվի, ճաշի եւ դեսերտի արանքներում արտահայտած մտքերի փնթի ժողովածուն: «Հարցազրույցի» հեղինակը Civilnet-ին խոստովանում է. «Ինչ տարբերություն' գրածներս նրա մտքերն են: Ես կոլաժ եմ արել»:
- Ազնավուրը թուրքերից ճշտում է, ինչպես կլինի «կենաց»-ը թուրքերեն եւ ասում «շերեֆե»
Յուրաքանչյուր բարեկիրթ ֆրանսիացի, նաեւ թուրք հայկական միջավայրում բաժակ բարձրացնելիս, անպայման ձգտում է հայերեն ասել «Կենաց»: Նույնիսկ մեծապետական հակումներով հայտնի պետությունների վեհության կոմպլեքսով տառապող ժողովուրդների այդպիսի ներկայացուցիչներ են հանդիպում:
- Ազնավուրի պահվածքը թուրքական միջավայրում
Իմ տպավորությամբ, Ազնավուրը «թուրքերի արանքում կուչ եկած» չէ, այլ թուրքերի շողոքորթ հայացնքերի տակ ինքնավստահ, անկաշկանդ եւ լայնախոհ, ինչպես իր արվեստը, ինչպես իր ազգը:
- Ազնավուրը ում հետ կարող է գնալ ռեստորան
Ազնավուրը ամենահամեստ ռեստորաններն է գնում նույնիսկ Փարիզի անշուք ձայնագրման ստուդիայի դիմահարդարի, օպերատորի եւ հայ լրագրողների հետ: Կարող է պատվիրել «մանկական մենյուից» ինչ –որ բան, ասենք, տապակած կարտոֆիլ նրբերշիկով:
«Թուրքերի մասին երբեք վատ բան չեմ ասել»
Ազնավուրը ոչինչ չի ասել, քան իր ռասիստ չլինելը փաստելը: Նա միշտ առանձին հարթությունների վրա է դիտարկել Թուրքիայի կառավարության ժխտողական քաղաքականությունը եւ այդ քաղաքականության զոհ ժողովրդին, որի առաջադեմ ներկայացուցիչները միանում են ցեղասպանության ճանաչման պայքարին: Հարյուրամյակի շեմին այդ շարժման հանդեպ զգուշավոր լավատեսություն է դրսեւորում Մեծ եղեռնը վերապրած Քնար Բաղդասարյան- Ազնավուրյանի իննսունամյա որդին:
- Դիվանագիտական ազատություն
Աշխարհում «Հայաստանի ձայնը», «Հայաստանի անձնագիրը» , «Հայության խորհրդանիշը» համարվող ֆրանսիացի շանսոնիեի, ի վերջո Հայաստանի ազգային հերոսի դիվանագիտական գործունեության որոշակի անկախությունը արժանի է գոնե Հայաստանի կողմից եթե ոչ լիակատար ըմբռման, ապա գոնե հանդուրժողականության: Ինչ խոսք, Ազնավուրի նման մեծ արվեստագետի համար դեսպանի պաշտոնը սարսափելի նեղ է: Հիշում եմ' դեսպան դառնալու առաջարկի մասին Ազնավուրը «Հանրային հեռուստատեսության» համար ինձ տված հարցազրույցում ասել էր. «Այն, ինչը կարեւոր է իմ երկրի, իմ ազգի համար, կարեւոր նաեւ է ինձ համար»:
Երբ Ազնավուրը հրապարակավ քննադատում է ֆրանսիական կառավարությանը, բացահայտում, որ իրենից ժամանակին կաշառք են պահանջել, հանդես է գալիս Մերձավոր արեւելքում ցեղասպանության սպառնալիքի տակ հայտնված ազգերին Ֆրանսիայում ապաստան տալու առաջարկությամբ, նրա անգամ ամենախիստ ֆրանսիացի քննադատների խոսքը կաշկանդվում է Ազնավուրի համաշխարհային փառքից: Քաղաքական առումով աննպատակահարմար ազնավուրյան հայտարարությունները արդարացվում են նրա անսահման մարդասիրությամբ:
«Մրցանակ», «Հուշանվեր»
Ազնավուրին հանձնված «Ոսկի սոսի» -ի վրա թուրքերը կարող էին գոնե ճիշտ գրել նրա ազգանունը. ոչ թե AZNAVUR, այլ AZNAVOUR:
Հայ-թուրքական հաշտեցման մասին կեղծ հայտարարություններով աշխարհին մոլորեցնելու թուրքական քաղաքականության մեջ այս պատմությունը էժանագին դրվագ է, որն այսօր Էրդողանի սուլթանական պալատի վրա ծիծաղող աշխարհը թուրքերի հանդեպ հեգնանքով էլ կընդունի:
Արտակ Հերիքյան
