Էդիկ Միրզայանը՝ իրանահայ բանաստեղծ թարգհմանիչ, թարգմանել էր Հաֆըզ ու այլ պարսիկ բանաստեղծներ։ Հաֆըզից մի քանի շարք հրապարակվեցին ինչ որ թերթերում։
Հիացել էի թարգմանություններով, Հաֆըզին առաջին անգամ ընյկալեցի Միրզայանի թարգմանությամբ։ Միրզայանը գրականությամբ տարված, Հայաստանի միջավայիրին անծանոթ մտավորական էր, ու փորձեցի օգնել, որ գիրք հրատարակի։ «Գարուն» ամսագիրը «Ապոլոն» հրատարկչություն էր բացել, թարգմանական գրքեր էր հրատրակում, գնացի հրատրակչի՝ Հակոբ Մովսեսի մոտ, առաջրկեցի «Ապոլոն» ֊ով Միրզայանի թարգմանությամբ Հաֆըզը հրատրակել։ Հակոբը սկի չվերցրեց էլ ձեռքը թարգամանությունը, ասեց՝ մենք եվրոպակենտրոն ենք, միայն եվրոպական գրականություն ենք հրատարում։ Ասեցի՝ բա Գյոթեն աշխարհի լավագույն բանաստեղծների մեջ Հաֆըզի, Օմար Խայամի ու մյուս պարսիկ բանաստեղծներին է թվարկում։ Հակոբը ժպտաց որպես խոսակցության վերջակետ։
Էդիկ Միրզայանը պատմում էր՝ Իրանի հեղափոխության ժամանակ ամբոխը հարձակվում էր Ֆիրդուսու արձանի վրա, որ տապալի և ինքը իր համախոհ գրողների հետ արձանի շուրջ շղթա էին կազմել, որ թույլ չտան։ Կարծեմ այդպես փրկել էին արձանը։ Միրզայանը ընտնիքով, կարծեմ երեք երեխա ուներ, տեղափոխվել էր Հայաստան, ոգևորությամբ պատմում էր գրական ծրագրերի մասին։
Մեկ էլ մի օր կինը զանգեց, ասեց որ Էդիկը մահացել է, ինչպե՞ս. տղան բակում խաղալիս վեճի մեջ է բռնվել տղաների հետ, Էդիկը իջել է հաշտեցնի, մյուս տղայի հայրն ու հարազանտերը եկել, Էդիկին էնպես են ծեծել, որ մի օր անց մահացել էր։
Էդիկին հիշեցի Գրիբոյեդովի արձանը պղծելու կապակցությամբ՝ որ փրկել էր Ֆիրդուսու արձանը։
Գրիբոյեդվի անունը լսելիս առաջին հերթին մտքիս է գալիս նրա հրաշալի պիեսը «Խելքից պատուհասը», որ առաջին անգամ բեմադրվել է Երևանում 1927֊ին։
Իսկ Գրիբոյեդովին սպանել են Պարսկաստանում խանի հրահրումով, 1929֊ին ամբոխը հարձակվել է ռուսական դեսպանատան վրա և սպանել 54 հոգու։
Վիոլետ Գրիգորյանը ասում է «ես իրանահայ եմ ու գիտեմ, պարսկերեն կարդացել եմ, թե ինչպես են հարձակվել ու հոշոտել ոչ միայն Գրիբոյեդովին, այլ մնացած բոլորին՝ գումարած վրացի ու հայ կանանց, ում Գրիբոյեդովը ազատել էր տվել Թավրիզի խանի հարեմից ու ռուսական դեսպանատնում ապաստան տվել։ Խանի ու մոլլայի քարոզից գրգռված ամբոխը, Գրիբոյեդովին ու դեսպանատան աշխատողներին բզկտելուց հետո էդ կանանց մերկացրել ու փողոցներով քաշ ա տվել, մինչև քրրքվեն»։
Գրիբոյեդովի արձանի վրա հարձակումը բացահայտում է հայկական ռուսոֆոբիայի անինտելեկտուալ ու զառանցական էությունը։
Այսուհանդերձ, պազվում է, որ ռուսաֆոբիան այնպես է մթնեցրել հայ հասարակությունը, որ բազմաթիվ մտավորականներ, նաև դասխոսներ, մարդիկ որվքեր սերունդ կրթելու առաքելություն են ստանձնել, արդարացնում Գրիբոյեդովի արձանը ներկելը, նույնիսկ փառաբանում ներկ շպրտողին։
Երկու արձան, երկու վերաբերմունք՝ Ֆիրդուսի և Գրիբոյեդով
13:17 - 7.Դեկտեմբեր.2019
Առաջարկում ենք նաև
27/02/23 09:35
ՊՆ նախկին շենքի բնակիչները շարունակում են անօթևան մնալ․ դիմել եմ ՊԵԿ-ին, ՆԳՆ-ին, սոցապնախարարին
21/08/20 21:31
Հաճախորդենրը ծեծի են ենթարկել խմորեղենի խանութ-սրահի տնօրենին․ պատճառը փոքր տորթերն էին
24/04/24 13:30
Եգիպտոսը ողջունել է Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև սահմանազատման վերաբերյալ համաձայնությունը
23/04/24 13:34
Նոյեմբերյանում ԵԿՄ ավտոմեքենան քշել է բնակիչների ուղղությամբ, երկու հոգի լուրջ վնասվածք է ստացել (տեսանյութ)
22/04/24 13:40
Ռուսաստանում սպանել են երկու ոստիկանի, հափշտակել նրանց զենքն ու դիմել փախուստի (լուսանկարներ)
12/04/24 18:01
Գոհար Ավետիսյանը՝ երկու էկզոտիկ կերպարով. «բարոյականության պահապանները» կարծում են, որ «հայուհիներն այդպես չեն հագնվում»
10/04/24 15:50
Նիկոլին ասել եմ` քեզ թողել ենք երկու պետություն, տեսնենք դու ինչ ես թողնելու. Շարմազանով
03/04/24 09:25
«Հրապարակ». Քոչարյանը երկու ամսից ավելի է՝ Եվրոպայում է
02/04/24 14:30
Վերջին երկու տասնամյակների ընթացքում աուտիկ սպեկտրի խանգարման ցուցանիշները Հայաստանում աճել են. ԱՆ
26/03/24 08:40
«Հրապարակ». ՔՊ-ում երկու հակադիր բեւեռ է ձեւավորվում
Լրահոս
12:35
Հայաստան ամրոց-պետությունն իր առջև պետք է առաջնային խնդիր դնի ձևավորելու արժանապատիվ զինվորականության դաս. Ոսկանյան
10:20
Դուք չեք գտնելու գեթ մեկ աշխարհաքաղաքական կենտրոն, որը կպաշտպանի այս իշխանությանը, երբ նրա դիրքերը սասանվեն. Վլադիմիր Մարտիրոսյան
11:20
«Տավուշյան շարժումը» կարիք ունի քաղաքական ձևակերպումների և այդ դեպքում այն կբերի հաջողության. Հովհաննիսյան
10:59
Հակակոռուպցիոն դատարանում կհրապարակվի Վանաձորում ընտրված համայնքապետ Մամիկոն Ասլանյանի կալանքի վերաբերյալ որոշումը
17:03
Կամ Նյու Նորքի ջահն է հարվածելու կապիտուլյանտի գլխին, կամ թուրքական կիսալուսինն է կանգնելու կոկորդին
10:29
Տավուշի թեման նույն Արցախի թեման է, բայց այդ մասին զգուշացնողներին «քացու տակ էին գցում»․ Տիգրան Աբրահամյան
12:40
Փաշինյանի Տավուշ կատարած վերջին այցը նպատակ ուներ «սրբագրել» Ոսկեպար կատարած նախորդ այցի սխալները. Աբրահամյան
13:30
Ռուս խաղաղապահների դուրսբերումն Արցախից ընդգծում է մեր տարածաշրջանում առկա բազմամակարդակ խնդիրները
13:20
Պետության պահպանման տակ գտնվող անձին պետական մակարդակով ահաբեկելը նշանակում է, որ պետություն չկա
11:40
Մի քանի հարյուր մետրի վրա կանգնած զինվորի նկատմամբ իշխանության վերաբերմունքը արտահայտվում է ճառերով. Տիգրան Աբրահամյան
09:05
Սփյուռքում դրա դիմաց խալիներ փռող, Ցեղասպանություն վերապրածների ժառանգներ, լա՞վ եք. Ռուբեն Մխիթարյան
10:20
Վտանգավոր հայտարարություն, հիանալի և արագ կառուցվող «գործնական փաստարկ»` Թուրքիային. Հակոբ Բադալյանը՝ Ցեղասպանության զոհերի անվանացանկի մասին
14:40
Մեր պետությունը մեծ դրեյֆի մեջ է, պատկերացրեք՝ բաց ծովում ինքն իրենից անկախ գնում է․ Հովհաննիսյան
10:40
ԵՄ-ն Բաքվին պետք է հասցնի ուղերձներ առ այն, որ չի հանդուրժի հատկապես խաղաղ բնակիչների թիրախավորումը
14:10
Ամսի 5-ին հայ ժողովրդին կառաջարկվի արևմտյան կոնֆետ՝ Ռուսաստանի և Իրանի հանդեպ «սառնության» դիմաց. Վահե Հովհաննիսյան
13:33
Իրանական տելեգրամյան ալիքներն արդեն մի քանի օր է՝ չեն դադարեցնում Ադրբեջանի հասցեին մեղադրանքները
12:05
Ադրբեջանում քրեական գործեր են հարուցվել և հեռակա հետախուզում հայտարարվել ՀՀ 18 քաղաքացիների նկատմամբ
12:00
Փաշինյանը Հայաստան պետությունը աշխարհաքաղաքական լուրջ խաղացողից դարձրեց աշխարհաքաղաքական «բոմժի» կարգավիճակի. Շարմազանով
13:35
ՀՀ-ում ապրող ցանկացած հայ պիտի գիտակցի, որ վաղը իշխանությունը հենց իր տունը կարող է հանձնել թշնամուն. Աբրահամյան
16:33
Մեր կնքած CEPA-ն վեկտորների համադրում էր, իսկ այսօրվա «եվրամերձեցումը»՝ ՀՀ-ն թնդանոթի միս կիրառելու
16:28
Փաշինյանի «հիմնավորումները» զավեշտալի և քաոսային են․ ԲՈՒՀ-երը Երևանից չհանելու 7 պատճառ․ Աշոտյան
13:20
Սարսռել կարելի է այն մտքից, թե տավուշցիները ինքնապաշպանական խմբեր կստեղծեն պաշտպանվելու համար. Հովհաննիսյան
14:07
Եվրոպան այսուհետ լինելու է այն կոնֆետը, որով իշխանությունը կազմակերպելու է իր բոլոր պրոցեսները. Հովհաննիսյան
11:31
Մինչ Փաշինյանը և թիմակիցները զվարճանքի մեջ են. Ադրբեջանը դիվանագիտական նախապատրաստություն է տեսնում
13:20
Իսրայելը պատերազմին զուգահեռ հասցնում է ամենշաբաթյա ռեժիմով ռազմական մատակարարում հասցնել Ադրբեջանին. Աբրահամյան
13:20
Ինչքան հայոց բանակն էր պարտված Արցախն ազատագրելու ժամանակ, այնքան էլ ռուսական բանակը՝ Ուկրաինայում. Շարմազանով
12:40
Իշխանության մնալը երաշխավորում է աղետ, բայց իշխանափոխությունը մեխանիկորեն չի ենթադրում լավ զարգացում. Վահե Հովհաննիսյան
11:00
ԱԽ քարտուղարի կողմից ՌԴ-ի հասցեին վերջերս հնչեցրած մեղադրանքը մտահոգիչ իրավիճակ է ստեղծում. Աբրահամյան
14:30
Ադրբեջանը արտահոսքի միջոցով փորձում է ՀՀ-ին մեղադրել նախապատրաստվող գործողության մեջ. Աբրահամյան
18:10
Պաշտոնյաներն այնպես են խոսում, կարծես նրանց խնդրանքով չէին ռուս զինծառայողները տեղակայվել ՀՀ-ում․ Տիգրան Աբրահամյան
11:49
Նիկոլը տարածաշրջանային ցլամարտի ձևաչափը դարձնում է 2+1՝ Ադրբեջան, Թուրքիա+Ռուսաստան, հերթում Իրանն է
12:00
Ներքին Հանդում վերջին սադրանքը աստիճանաբար տեղափոխվեց հակառուսական բախումների դաշտ. Աբրահամյան