Էդիկ Միրզայանը՝ իրանահայ բանաստեղծ թարգհմանիչ, թարգմանել էր Հաֆըզ ու այլ պարսիկ բանաստեղծներ։ Հաֆըզից մի քանի շարք հրապարակվեցին ինչ որ թերթերում։
Հիացել էի թարգմանություններով, Հաֆըզին առաջին անգամ ընյկալեցի Միրզայանի թարգմանությամբ։ Միրզայանը գրականությամբ տարված, Հայաստանի միջավայիրին անծանոթ մտավորական էր, ու փորձեցի օգնել, որ գիրք հրատարակի։ «Գարուն» ամսագիրը «Ապոլոն» հրատարկչություն էր բացել, թարգմանական գրքեր էր հրատրակում, գնացի հրատրակչի՝ Հակոբ Մովսեսի մոտ, առաջրկեցի «Ապոլոն» ֊ով Միրզայանի թարգմանությամբ Հաֆըզը հրատրակել։ Հակոբը սկի չվերցրեց էլ ձեռքը թարգամանությունը, ասեց՝ մենք եվրոպակենտրոն ենք, միայն եվրոպական գրականություն ենք հրատարում։ Ասեցի՝ բա Գյոթեն աշխարհի լավագույն բանաստեղծների մեջ Հաֆըզի, Օմար Խայամի ու մյուս պարսիկ բանաստեղծներին է թվարկում։ Հակոբը ժպտաց որպես խոսակցության վերջակետ։
Էդիկ Միրզայանը պատմում էր՝ Իրանի հեղափոխության ժամանակ ամբոխը հարձակվում էր Ֆիրդուսու արձանի վրա, որ տապալի և ինքը իր համախոհ գրողների հետ արձանի շուրջ շղթա էին կազմել, որ թույլ չտան։ Կարծեմ այդպես փրկել էին արձանը։ Միրզայանը ընտնիքով, կարծեմ երեք երեխա ուներ, տեղափոխվել էր Հայաստան, ոգևորությամբ պատմում էր գրական ծրագրերի մասին։
Մեկ էլ մի օր կինը զանգեց, ասեց որ Էդիկը մահացել է, ինչպե՞ս. տղան բակում խաղալիս վեճի մեջ է բռնվել տղաների հետ, Էդիկը իջել է հաշտեցնի, մյուս տղայի հայրն ու հարազանտերը եկել, Էդիկին էնպես են ծեծել, որ մի օր անց մահացել էր։
Էդիկին հիշեցի Գրիբոյեդովի արձանը պղծելու կապակցությամբ՝ որ փրկել էր Ֆիրդուսու արձանը։
Գրիբոյեդվի անունը լսելիս առաջին հերթին մտքիս է գալիս նրա հրաշալի պիեսը «Խելքից պատուհասը», որ առաջին անգամ բեմադրվել է Երևանում 1927֊ին։
Իսկ Գրիբոյեդովին սպանել են Պարսկաստանում խանի հրահրումով, 1929֊ին ամբոխը հարձակվել է ռուսական դեսպանատան վրա և սպանել 54 հոգու։
Վիոլետ Գրիգորյանը ասում է «ես իրանահայ եմ ու գիտեմ, պարսկերեն կարդացել եմ, թե ինչպես են հարձակվել ու հոշոտել ոչ միայն Գրիբոյեդովին, այլ մնացած բոլորին՝ գումարած վրացի ու հայ կանանց, ում Գրիբոյեդովը ազատել էր տվել Թավրիզի խանի հարեմից ու ռուսական դեսպանատնում ապաստան տվել։ Խանի ու մոլլայի քարոզից գրգռված ամբոխը, Գրիբոյեդովին ու դեսպանատան աշխատողներին բզկտելուց հետո էդ կանանց մերկացրել ու փողոցներով քաշ ա տվել, մինչև քրրքվեն»։
Գրիբոյեդովի արձանի վրա հարձակումը բացահայտում է հայկական ռուսոֆոբիայի անինտելեկտուալ ու զառանցական էությունը։
Այսուհանդերձ, պազվում է, որ ռուսաֆոբիան այնպես է մթնեցրել հայ հասարակությունը, որ բազմաթիվ մտավորականներ, նաև դասխոսներ, մարդիկ որվքեր սերունդ կրթելու առաքելություն են ստանձնել, արդարացնում Գրիբոյեդովի արձանը ներկելը, նույնիսկ փառաբանում ներկ շպրտողին։
Երկու արձան, երկու վերաբերմունք՝ Ֆիրդուսի և Գրիբոյեդով
13:17 - 7.Դեկտեմբեր.2019
Առաջարկում ենք նաև
27/02/23 09:35
ՊՆ նախկին շենքի բնակիչները շարունակում են անօթևան մնալ․ դիմել եմ ՊԵԿ-ին, ՆԳՆ-ին, սոցապնախարարին
21/08/20 21:31
Հաճախորդենրը ծեծի են ենթարկել խմորեղենի խանութ-սրահի տնօրենին․ պատճառը փոքր տորթերն էին
24/10/24 07:35
Հայաստանը՝ երկու կրակի արանքում. «Փաստ»
19/10/24 19:53
Հայաստանում մեկ ամսում կենդանիների կողմից 967 մարդ է տուժել
18/10/24 10:10
Արամ Ջիվանյանը նոր պաշտոն ունի
17/10/24 08:00
Հայաստանից՝ միակը. ինչի՞ համար է հայկական ընկերությունն ընդգրկվել հեղինակավոր վարկանիշային աղյուսակում. «Փաստ»
30/09/24 12:10
«Ստացվում է, որ Էրդողանը հանձինս «մեծարգոների» շերտի Հայաստանում արդեն ունի իր սոցիալական հենարանը»․ Վահե Հովհաննիսյան
11/09/24 13:50
Կարևոր․ երկու ամսով կփակվի ճանապարհներից մեկի երթևեկությունը
Լրահոս
11:15
Պատմականորեն հայոց քաղաքական նախագծի հաջողությունը միշտ մեծապես պայմանավորվել է արդյունավետ դաշնակցակերտմամբ, իսկ ձախողումը՝ «սխալ շրջապատ ընկնելով. Է...
21:25
Երևան քաղաքում կառավարման ճգնաժամ է, ու դա տեսնելու համար պետք չէ մասնագիտական գիտելիք. թուրքագետ
12:47
Ըստ Աղազարյանի՝ «կալանքն օգտագործվում է որպես ճնշման միջոց՝ անհրաժեշտ ցուցմունքներ ստանալու համար». Արտակ Զաքարյան
11:45
Կարծես թե, ես սկսում եմ ավելի գեղեցիկ հագուստ կրել եւ ավելի լավ տեսք ունենալ․ Աննա Հակոբյան (ֆոտո)
12:30
Չի կարելի թշնամուն ավելի շատ վստահել, քան քաղաքական հակառակորդին, բանակցության մասին էլ իմանալ Ալիևից. Շարմազանով
13:40
Չենք կարող բացառել, որ բանակից են տեղափոխելու՝ էլ ավելի թուլացնելով առաջնագիծը. Կարեն Վրթանեսյան
10:20
Նիկոլը ոչ թե Հայաստանը «տանում է Եվրոպա», ինչպես շատերն են փորձում իրենք իրենց մխիթարել, այլ Ադրբեջանը բերում է Հայաստան. Կարեն Վրթանեսյան
11:00
Հայաստանի ու Ադրբեջանի դիվանագիտական մեղրամիսն աստիճանաբար վերածվում է դիվանագիտական փոխհրաձգության. Աբրահամյան
11:26
Պետական դավաճանության մասին իմանալու և չհայտնելու համար վարչապետի վրա է պետք հոդված դնել․ Դանիելյան
12:59
«Այն բանտիկով փաթաթված նախագծերը, որոնք բերվում են այստեղ, մի իրականություն է, ու կա մյուս՝ Գառնիկ Դանիելյանի ասած իրականությունը»․ Գեղամ Մանուկյան
12:10
«Ստացվում է, որ Էրդողանը հանձինս «մեծարգոների» շերտի Հայաստանում արդեն ունի իր սոցիալական հենարանը»․ Վահե Հովհաննիսյան
10:40
Ադրբեջանը խոշոր մասշտաբներով զինվում է, որպեսզի հասնի ՀՀ-ին իջեցված նախապայմանների բավարարմանը. Տիգրան Աբրահամյան
15:35
Ռադիոյի նորանշանակ տնօրենը նախասրահում, գարշապետի հրահանգով` Բաքվի և Անկարայի ժամը ցույց տվող ժամացույցներ է տեղադրել. Իշխանյան
14:45
Տիկ, քո բացակայությունը մեր պարտության պատիժն ա, որը չափից դուրս ծանր ա տանելու համար. զոհվածի քրոջ հուզիչ գրառումը
10:20
Նրանք, ովքեր լռում էին Արցախի բլոկադային, կա´մ մոլորյալ են կա´մ իշխանության հրահանգավորմամբ քարոզիչ. Տիգրան Աբրահամյան
11:10
Իշխանությունն Արցախի հետ տեղի ունեցածի պատասխանատվությունն ուզում է բաշխել բացառապես արցախցիների վրա. Տիգրան Աբրահամյան
14:30
Արդյոք Բակո Սահակյանը գիտի՞, որ ՀՀ իշխանությունը նույն կերպ է վարվում Արցախի հետ, ինչպես Բաքուն՝ իր
10:00
Մեկ տարի առաջ այս օրերին Արցախի բանակում ծրագրված պլանները 5-10%-ի չափով էին իրականացվում. Տիգրան Աբրահամյան
10:50
Հայաստանի միջպետական 2 ճանապարհին` Գնթունիք ու Ծովագյուղ սուպերմարկետների մոտ, երթեւեկությունը խայտառակ վիճակում է. Հակոբ Բադալյան
13:55
Ամենաարգահատելին այն է, որ այս ամենը ոչ միայն համարվում է ընդունելի, այլ նաև խրախուսելի և ծայրահեղ «շուստրիության» նշան. Վարդան Ոսկանյան
12:25
Էդքան փող են հանում մեր սարերից մի 2 տարվա մեջ, հասկանում ե՞ք ինչի մասին է խոսքը. Արթուր Խոջաբաղյան
10:15
Բաքվին միակողմանի զիջումներ անելուց հետո իշխանության որոշ դեմքեր հիմա ամառային հանգիստն են վայելում. Տիգրան Աբրահամյան
13:00
Խորհուրդը պետք է հրաժարական տա․ ռադիոյում ցենզուրա ներդնելու փորձը պատճառներից մեկն է. Գարեգին Խումարյան
12:00
Հնարավոր կլինի՞ խուսափել ռեգիոնալ ցնցումներից, երբ այն գրեթե անխուսափելի է թվում` դժվար է կանխատեսել. Տիգրան Աբրահամյան