Բավականին երկար ճանապարհ անցա հասնելու համար այստեղ: Վարորդին խնդրեցի մեքենան գյուղի հենց սկզբնամասում կանգնեցնի: Ուզում էի գյուղն ամբողջովին ոտքով անցնել. կարոտած էի… Շնորհակալություն ասելով վարորդին' բացեցի մեքենայի դուռն ու իջա…
Տասնյոթ տարի անց նորից նույն վայրում ու նորից նույն սրտի թրթիռով: Այստեղ ժամանակը կարծես կանգած է եղել. ոչինչ չի փոխվել այն օրվանից, երբ առաջին անգամ ոտք դրեցի այստեղ. այս անգամ միայն դու կողքիս չէիր: Ամեն բան նույնն է մնացել:

Նույն քարքարոտ ճանապարհները' տեղ-տեղ բավականին մեծ փոսերով, որոնք անձրևից փոքրիկ լճակների էին վերածվում (հիշեցի' ինչքան էի դժգոհում): Անգամ երկնքի կապույտն է նույնը (հիշում եմ' որքան էիր ծիծաղում, երբ ասում էի' ձեր երկինքն այլ գույն ունի): Տխրեցի. կարոտում եմ այդ ժամանակները: Քայլերս մի պահ կանգ առան' տեսնելով մեր հանդիպումների այն գողտրիկ անկյունը, որտեղ նույնպես ոչինչ չէր փոխվել: Միայն մեր փոխարեն այլ զույգերի տեսա այնտեղ: Անսովոր զգացում ունեցա. կարծես բարկություն էր, չգիտեմ: Այն ժամանակ դա միայն մեր վայրն էր հանդիպման, միայն մենք գիտեինք այդ վայրի մասին, իսկ հիմա այն կարծես դարձել էր բոլորինը: Բայց որքան հիշողություններ այդ վայրի հետ կապված: Է~հ: Շարունակեցի քայլերս դեպի տուն, այն տուն, որտեղ տասնյոթ տարի առաջ միասին էինք ապրում:

Մտա ձեր փողոց (այն այդպես էլ չդարձավ «իմը»): Որքան հիշողոււթյուններ հենց այս փողոցի հետ կապված: Երբ դուրս էինք գալիս զբոսնելու, դու շարունակ լսում էիր իմ դժգոհությունները, որովհետև, երբ օրը պայծառ էր, իսկ գետինը' չոր, մի փոքր քամի բարձրանալուն պես, ամբողջ հողը լցվում էր աչքերիս մեջ, իսկ անձրևից առաջացած ջրափոսերի պատճառով ամբողջ հագուստս էր կեղտոտվում: Հիմա ծիծաղով եմ հիշում այս մասին' չնայած նրան, որ դա լուրջ վեճի պատճառ էր դառնում: Ինքս իմ մտքերի մեջ էի, երբ նկատեցի, թե գյուղի փոքրիկներն ինչպես են հավաքվել շուրջս ու տարօրինակ հայացքներով ինձ նայում. ես տարբերվում էի իրենց մայրիկներից (այն ժամանակ էլ էր այդպես. բոլորը քեզ ասում էին' «այդ ի՞նչ աղջիկ է' մազերը' գզգզված, հագուստը' ճղճղված», հիշում եմ' քեզ ինչպես էի պատասխանում. «բա չէ, ձեր գյուղի աղջիկների պես' պարտադիր երկար խալաթով, որի վրայից էլ պատրտադիր պետք է ծխի հոտը բուրեր»):

Հիմա էլ էր այդպես: Այդ երեխաների համար ես կարծես այլ մոլորակից էի եկել, նրանց համար ես օտար կին էի' ոչ նման իրենց մայրիկներին. երկար մազերով ու ամբողջովին պատված զարդերով, իսկ իրենց մայրերը տղամարդու սանրվածքով էին, և անգամ մի զարդ չէին կրում, որ հիշեցնեն իրենց կին լինելու մասին, իսկ իմ ամուսնական մատանին մինչև հիմա անգամ մատիս է: Ինչևէ, ժպտացի փոքրիկներին ու մոտեցա տան մուտքին: Բայց մինչև ես ուժ էի հավաքում դուռը թակելու' մայրդ դուրս եկավ: Ծերացել էր նա. տասնյոթ տարիները անհետք չէին անցել: Ինձ թվաց չի ճանաչի, բայց սխալվեցի: Լուռ նայեց աչքերիս մեջ. այնքան բառեր կային այդ լռության մեջ:

Ուսիս տըմբտըմբացնելով' ասաց.

_ Ներս արի՛, գեղեցկուհի՛: (Հիշու՞մ ես' այդպես էր միշտ ինձ դիմում): Չես փոխվել, նույն սիրունիկն ես մնացել: Երևի տղայիդ հետ տեսնելիս, կարծում են' ընկերուհին ես:
Ժպտացի, որպեսզի չնեղացնեմ, բայց իրականում… համաձայն եմ' արտաքնապես գուցե չեմ փոխվել, բայց հիմա հոգիս նրանից էլ ծեր է:

Առաջացա: Դժվար էր ինձ' առանց քեզ այդ տուն մտնել, այնտեղ գտնվել: Մանավանդ այն դեպքում, երբ բոլոր անկյուններից քո նկարներն ինձ էին նայում: Տեսնես դու էլ մայրիկիդ պես չընդունեցիր իմ այստեղից հեռանալու որոշումը: Նա կարծում էր' եթե հեռանամ գյուղից, պետք է «մեր» քաղաքից մի հարուստ ամուսին ընտրեմ, ու տղայիդ հայր դարձնեմ: Բայց դու լավ գիտեիր, որ ես քեզ անգամ հայացքով չէի դավաճանի… Ու հայացքս ընկավ մեր ննջասենյակին, աչքերս արցունքոտվեցին: Մայրդ, նկատելով ասաց.

_ Դուռը բաց է, կարող ես ներս մտնել:
Ներսում ամեն բան այնպես էր, ինչպես ես էի թողել, ամեն բան իր տեղում էր: (Հետո իմացա, որ իմ հեռանալուց հետո այստեղ մարդ չի մտել): Անգամ կամոդի վրայի օծանելիքները նույն դասավորվածությունն ունեին, որոնցից մեծ մասն իմն էին: Հիշեցի' որքան էինք վիճում, երբ պահարանում իմ զգեստները չէին տեղավորվում, իսկ քեզ ընդամենը մեկ դարակ էի հատկացնում, այն էլ շատ փոքր: Սկսեցի բարձր ձայնով լաց լինել. երանի հիմա էլ լինեին այդ վեճերը… Մայրդ ձայն տվեց (թույլ չտվեց' շատ արտասվեմ).

_ Սուրճն արդեն պատրաստ է:

Երկար զրուցեցինք սուրճի սեղանի շուրջ: Պատմում էի թոռան արկածներից' չնայած նրանք միշտ կապի մեջ էին: Տղադ հաճախ է գալիս այստեղ: Նա քեզ պես սիրում է գյուղը, իսկ ինձ պես մտածում, որ ապագան քաղաքում է: Ինչպես ես էի ուզում, նա մեծ հաջողությունների հասավ: Մայրդ էլ հպարտանում է նրանով: Փորձում նմանություններ գտնել քո ու տղայիդ միջև (չեմ ժխտում' շատ նման եք' երկուսդ էլ խանդոտ):

Վերջապես դրսում մութ է: Եկավ այն պահը, երբ քեզ մոտ պիտի գամ: Մայրդ խնդրեց ուղեկցել ինձ, բայց մերժեցի' չնայած խոստացա անպայման տուն գալ, գիշերն իր հետ անցկացնել: Բայց այդպես չեղավ. ես արթնացա շիրմաքարդ գրկած, իսկ այն այնքան թաց էր…

Տասնյոթ տարիները ոչինչ չէին փոխել. ես քեզ սիրում եմ առաջվանից էլ առավել, բայց այստեղ մնալ չեմ կարող: Ամեն բան ճնշող է այստեղ, նույնիսկ գյուղի մաքուր օդն ինձ չի բավարարում, ես խեղդվում եմ, քանի որ դու չկաս: Իսկ այն միտքը, որ տանից մի փոքր հեռու է գտնվում քո… Կներես, բայց ես նորից հեռանում եմ:

Արուսիկ Քանդիկյան