«ՀՈԳՈՒՍ ԵՐԳԸ՝ ԶԻՆՎՈՐԻՆ»
Ընթերցողի ուշադրությանն ենք ներկայացնում երգչուհի ՖԼՈՐԱ ՄԱՐՏԻՐՈՍՅԱՆԻ հետ զրույցը, որը տեղի է ունեցել տարիներ առաջ:
-Տիկին Մարտիրոսյան, մեր զրույցն սկսենք Ձեր կենսագրությունից, մասնավորապես՝ցանկալի է լսել այնպիսի մանրամասներ, որոնք սովորաբար չես գտնում արվեստագետի մասին պաշտոնական տեղեկություններում։
-Ես Գյումրիում եմ ծնվել։ Հայրս սպորտի վարպետ էր, ըմբշամարտիկ, մարզիչ, մայրս տնային տնտեսուհի էր։ Մենք չորս երեխա էինք՝ երկու տղա, երկու աղջիկ, ես ընտանիքի ամենակրտսերն էի։ Համարձակ, ժիր, չարաճճի երեխա էի, սիրում էի ուշադրություն գրավել։ Ձայնային տվյալները մորիցս եմ ժառանգել, նա շատ լավ երգում էր, հիմնականում՝ ժողովրդական երգեր։ Ես մանկապարտեզի երգչուհին էի եւ մանկական երգերի փոխարեն երգում էի մորիցս լսած երգերը՝ «Դլե յամանը», «Մաճկալը», «Լանջեր մարջանը»։ Մեր տանը միշտ էլ հնչել է բարձրաճաշակ երաժշտություն՝ դասական, ժողովրդական, եւ պատահական չէ, որ ես էլ, քույրս էլ երաժշտական դպրոց հաճախեցինք։ Ես, ուսուցիչներիս ասելով, խոստումնալից դաշնակահար էի, հաջողություններ ունեի։ Շատ արագ էի յուրացնում, բայց աշխատասեր չէի։ Նույնն էի նաեւ դպրոցում։ Ես միշտ էլ առաջավոր աշակերտ եմ եղել, բայց հաջողության համար պարտական եմ միմիայն բնատուր ձիրքին։ Իմ տարերքը խաղն էր, զանազան արկածները, որոնց կազմակերպիչն էի ու գլխավորողը։
-Ինչպե՞ս իրականացավ դաշնակահարուհուց երգչուհի անցումը։
-Մասնակցեցի «Գարուն-73» ժողովրդական երգի մրցույթին, որտեղ ներկայացված էր մոտ 800 կատարող, եւ գրավեցի առաջին տեղը։ Այդ ժամանակ սովորում էի Կարա Մուրզայի անվան երաժշտական ուսումնարանի դաշնամուրային բաժնում եւ մեծ ծրագրեր ունեի կապված մասնագիտությանս հետ։ Երգը հոբի էր ինձ համար, ելույթ ունեցա նաեւ Ավետիք Իսահակյանի ծննդյան տարեդարձի առթիվ կազմակերպված տոնակատարության ժամանակ, երգեցի «Լանջեր մարջան» երգը, եւ այդ դիպվածն էլ որոշեց ամեն ինչ։ Երեւանում պետք է հիմնադրվեր ժողովրդական գործիքների պետական նվագախումբ, եւ Կարեն Դեմիրճյանը «Հայհամերգի» տնօրեն Գեորգի Ասատրյանին հանձնարարում է գտնել Իսահակյանի տարեդարձին «Լանջեր մարջան» երգած աղջկան, հրավիրել Երեւան, ապահովել բնակարանով եւ որպես մենակատար աշխատանքի նշանակել նորաբաց նվագախմբում։ Գյումրիում կազմակերպվում է ժողովրդական երգի մրցույթ։ Ես մրցույթին չէի մասնակցում, քանի որ քննաշրջան էր, եւ ավելի կարեւոր գործեր ունեի։ «Հայհամերգի» տնօրենը մեր ազգականն է մայրական կողմից, եւ ծնողներս նրան ու Էդգար Հովհաննիսյանին հրավիրեցին մեր տուն ընթրիքի։ Հյուրասիրության ժամանակ մորեղբայրս խնդրեց երգել հյուրերի համար։ Ես երգեցի «Լանջեր մարջանը»։ Երբ երգն ավարտեցի, տեսա, որ Գեորգի Ասատրյանի աչքերից արցունք է հոսում։ Նա հարցրեց՝ մասնակցե՞լ եմ, արդյոք, Իսահակյանի տարեդարձի առթիվ կազմակերպված երեկոյին, եւ դրական պատասխան ստանալուց հետո ասաց, որ իրենք Գյումրի են եկել հատկապես ինձ փնտրելու համար։ Սկզբում ես դժկամությամբ ընդունեցի առաջարկը, քանի որ ցանկանում էի ուսումս շարունակել որպես դաշնակահարուհի։ Սակայն նրանք պնդեցին, որ ինձ երգարվեստի ասպարեզում մեծ ապագա է սպասվում։ Այդպես եկա Երեւան եւ ավելի քան 15 տարի աշխատեցի ժողգործիքների պետական նվագախմբում որպես մեներգչուհի։
-Հայ երգը ընկալելի՞ էր արտասահմանցի ունկնդրի համար։ Այսօր Հայաստանում Կոմիտասի, Եկմալյանի ստեղծագործությունները, ժողովրդական երգերը ներկայացնում են ռիթմիկ հնչողությամբ՝ փաստարկելով, որ նոր սերունդը չի ընկալում, չի սիրում դասական ազգային մեղեդիները։
Շարունակությունն` այստեղ
