Մարմինը թաց էր: Սառը քրտինք էր, որ ավելի շատ սարսափած մարդուն է պատում: Այդ մաշկին կպած մարմինը դա չէր հասկանում: Մերժումը բացատրել հնարավոր չէր: Իհարկե, բնազդաբար զգում էր, որ ջերմությունը լքել է թափանցիկ ու թուխ մարմնի այնքան ծանոթ փափկությունը: Չկար այլևս այն թրթիռը, որ արյան հետ հոսում էր կապույտին տվող երակների մեջ: Սառն էր... Ափը սեղմեց աչքերին, տրորեց այնքան, մինչև կոպերին թառած խոնավությունն անցավ ձեռքին: Կուլ տվեց ցավը: Երբ կծկված քաշվեց մի կողմ, ոտքերը հավաքեց դողացող իրանի տակ ու ցնցվող մատներով վրան քաշեց սավանը, բակում կանգնած մեքենաներից մեկը հիստերիկ ճչաց: Սիրտը սկսեց կոկորդից բարձրանալ ականջներին: Խլանում էր: Աղոթքի նման անձայն արտասանեց հարազատ անունն ու փակեց աչքերը: Եթե մի անգամ փորձի ձեռք տալ իրեն, ինքը հաստատ չի դիմանա ցավին:
«Ոչ ոք չգիտի, թե քեզ որքան եմ սիրում: Քեզ ասում եմ, ասում եմ՝ տարբեր ձևեր ու արտահայտություններ ընտրելով, պատկերացնում եմ քո ներողամիտ ժպիտը, բայց դու, միևնույն է, չես հասկանում… զգում ես: Քեզանից վեր մի բան կա, որ զգում է ինձ»:
Իսկ դրսում ամեն բան նույնն էր: Նույն լուսաբացն ու տաղտուկ իրարանցումը ծվատում էին մենությունը, որ ճանկռելով ծեծում էր կուրծքը: Ինքը հո գիտի, թե մարմինն ինչու է օր օրի այդպես նիհարում, ավելի նուրբ ու թափանցիկ դառնում: Ուրվականների նման ցավի դողերը լցվել են ներս ու ծվատում են: Հայելին այդ օրը չստեց, ու կիսափշուր պատրանքների հետ հավաքվեցին ու մարմին առան բոլոր վախերը:
«Դու քո երկար լեզուն ամեն տեղ ցույց ես տալիս, իսկ բորբոսահոտ կասկածները ոչ ոքի հետաքրքիր չեն»:
Սա տեքստ էր, ճիչ, մեղադրանք... Բայց այդպես էլ սառում էր լեզվին ու շուրթերն ավելի ամուր էին սեղմվում: Ցած կախված կոպերը թրթռացին զայրույթից: Պետք էր մի բան մտածել: Դառնահամ թեյի հետ կուլ տալ չի ուզում այս գաղջությունը: Տհաճ էր նրա ներկայությունը: Եթե նույնիսկ հագուստն արտակարգ մաքուր ու արդուկված լիներ հենց իր ձեռքով, միևնույն է, տաբատի վրա կեղտաբծեր էր տեսնում, իսկ վերնաշապիկի օձիքն ուղղակի կեղտոտ էր: Ատում էր ամեն բան, ինչով դիպչում էր նրան: Շնչել չէր ուզում նույն օդն ու նույն թշնամությունը, որ նա ապրում էր ամեն օր: Տաք, սովորական աշնանային երեկո: Ինքն արդեն սարսափից չռված աչքերով հետևում էր մայրամուտին ու թակարդն ընկած գազանի վախեցած հոտառությամբ զգում էր, թե ոնց է նա սպասում գիշերվան: Անտանելի ծանր մի բան բռունցքի նման սեղմել էր կոկորդը: Վախենում էր… Ո՞նց պատահեց, որ արդեն իրար կողքի շարում է բառերը, որոնք ուզում էր շպրտել պաշտպանական բնազդի հետ առաջ նետված ձեռքերով: Արդեն տեսնում էր, թե ոնց են իրեն մոտենում ու, սառը հայացքը փշրելով, իր մարմինը լցվում նրա վավաշոտ հայացքներն ու ժպիտները: Վանդակի մի անկյունում կծկված որս է, թևերը դողում են: Եթե մարդը կարող է դիմանալ այսպիսի բռնությանը, ուրեմն ստրուկ է ու փախուստի ճանապարհ չունի, քանի որ ոտնաթաթին շղթա կա: Ամենաանտանելին այն է, որ հենց ինքն է հյուսել ու կռել այս շղթան՝ երկար տարիների ընթացքում անտեսելով ցավերն ու չունեցած կյանքը: Ոտնաթաթը ցնցվում էր զսպված դողից՝ կծիկից դուրս փախած թելի պոչի նման: Կապույտ շապիկի օձիքի մեջ առավ կզակը, դողը սեղմեց ձախ ուսին: Ինքն իրեն խնդրեց հանդարտվել ու լռեցրեց մարմնից դուրս հորդող ճիչը:
«Քո ձայնն եմ ուզում: Երբ լռում ես՝ ատամներդ սեղմած, ու սառած աչքերով նայում ես մի կետի: Զարմանալի՜, հրա՛շք…Դու մտածում ես այնքան խորը թափառելով, որ հայացքդ սառում է, ու երբեք չեմ տեսել այսքան տա՜ք, տա՛ք հայացք: Դու ամենագեղեցիկ շուրթերն ունես, որովհետև անկախ դրանց գծագրությունից, ձևը որոշում ես դու, երբ համառ ու թաց մտքերը գծում են բերանիդ ուրվագիծը: Ազատ թևերի նման տաք ու ճախրող են, երբ ես շնչում եմ քո դեմքին, ականջիդ տակ, հետո որսում եմ շուրթերդ՝ քոնը մնալու ծարավով: Սիրում եմ քեզ…»
Այնքան ուժեղ էր, այնպես էին ամրացել թևերը, որ հրելով իրեն մեկնված գիրկը՝ արագ ոտքի ելավ… Լավ երեկո էր՝ աշնանային ու տաք… Բակն ավլող կինն առավոտյան այդ վաղ ժամին քնձռոտ ու գզգզված ցախավելի երկար պոչը ձեռքին ճանկռում էր կիսաքանդ գետինը: Դեղնած տերևները սառել կպել էին խաղողի վազի տակ հավաքված մի բուռ հողին: Երկարաճիտք կոշիկներ չուներ, կոշիկներ էին: Ամբողջ հագուստից միայն բաճկոնն էր իրենը, որովհետև սիրում էր ու իրեն հարմարավետ ու պաշտպանված էր զգում՝ շոկոլադագույն կտորի մեջ թաքնված: Քայլելու հետ դանդաղ պատկերացրեց նախորդ գիշերը: Աչքերը խոնավացան: Ցավը խորն էր...
«Ես տեսնում եմ նրան քո գրկում: Դու քո փափուկ ափերով շոյում ես նրան, հիանում, սեղմվում…Հոգիդ ճչում է, որ ինձ է ուզում, չնայած որ այդ մարմինն ավելի գեղեցիկ է ու ցանկալի: Դու ամեն շարժումիդ հետ ներսիցդ հատ-հատ հանում ու մի ապահով անկյունում ես դասավորում իմը…Գա՜նձս…Դա երբեք ոչ ոք չի վերցնի քեզանից: Թաց մարմինդ սեղմված ատամների նման կռճտացնում ես, ու էլի աչքերդ սառել են: Ի՞նչ կա այս բիբերի մեջ, որ դու չկարողացար գտնել այդ խաժ ու երիտասարդ աչքերում: Ես հիշում եմ երեկվա իմ պտույտը քո շուրջը: Սեղմվել էի թևերիս մեջ ու նայում էի, թե դու ոնց ես գալարվում ցանկությունից ու ցավից: Հետո, երբ միայն ցավն էր մնացել, ես զգույշ մոտեցա, որ սովոր շարժումով ափս դնեմ քրտնած մազերիդ: Աչքերդ բաց էին, իսկ ես գիտեի, թե քնած ես... Դու ցնցվեցիր: Հետո զարմացար, որ կարողացել ես բաց աչքերով քնել… Սովոր վախով մտածեցիր, որ խելքդ գցում ես…»
Տերևների մի փոշոտ կույտ հասել է ավտոտնակի անկյունն, ու կնոջ անշնորհք, ապարդյուն քստքստացող ցախավելն աղմկում է հատուկ չարությամբ: Դիմացից եկող մի երիտասարդ զննում է ժպտուն աչքերով: Իսկ ինքը նորից հիվանդ է: Վերջին անգամ է շրջում այսպես: Վաղը մոռանալու է, թե ով է: Ամեն պահի սպասում է, որ անկյունից վրան է ցատկելու վախը: Կողքից տեսնում է երիտասարդի վավաշոտ աչքերը, որ գանգուրներից իջնում են աչքերին, հետո սահում փոքր մարմնի գծերով ու հասնում ոտքերին: Երբ դեռ աղջնակ էր ու արդեն բավականին գեղեցիկ էր, շփոթվում էր այսպիսի հայացքներից: Հիմա վարժվել է, որ իրեն նայում են, ու սկսել է զարմանալ, թե ինչու են այդպե՛ս նայում: Իրապես գեղեցիկ կանայք երբեմն ուշադրություն չեն գրավում, որովհետև ցուցադրական չէ նրանց հմայքը: Ինքը անուն ունի, բայց դա կարևոր չէ: Մազերի գույնը երբեք չի փոխել: Աշնան տաք արևը զարմանում է ու քիթն ավելի խորը մտցնելով օղակներ հիշեցնող խոպոպների մեջ, հալվում է հաճույքից: Նոյեմբերն ավարտվում է, դրանից արևի հետաքրքրությունն ավելի է մեծանում: Քայլերը հասել են զբոսայգի: Հրա՛շք դեղին է, կարմի՛ր, արտասովո՛ր կանաչ... Եթե բանաստեղծելու մարմաջը բարձրանա բերանին, անձայն երկու տող կասի ու նորից ցավից կլռի: Ինչի՞ համար է այս ամենը:
«Նստարանը սառն է, որովհետև քեզ եմ ուզում: Հիմա կողքիս լինեիր, գրկեիր ինձ մի ձեռքով: Ես հենվեի քո ուժեղ մարմնին ու ագահ շնչելով քո վրայից տարածվող աշնանահամ գարունը, կիսախուփ աչքերով ժպտայի: Այս թևդ չի կարողանում զսպել դողը: Ես արևից տաքացած բաճկոնիդ կաշվեհոտից այն կողմ որսում եմ արյան տաք հոտը, որ վազում է երակներիդ միջով: Դու ամենագեղեցիկն ես, որովհետև միայն քեզ եմ տեսել: Դու անզորությունից ժպտում ես, որովհետև այս նստարանն ու փշրված սալիկներով պատված ճանապարհը քեզ խանգարում են անել ամենացանկալի բանը՝ պոկել այս անիմաստ լաթի կտորներն իմ սառած մաշկից ու արևի տակ զննել տանջանքից թափանցիկ մարմինս: Փակ աչքերով ժպտում ենք ու մեկս մյուսին ներում այս ցավի համար»:
Տուն գնալ չի ուզում, բայց քայլերն իրենք են տանում: Հատուկ պատռելով տոպրակը՝ խոհանոցի սեղանին է լցնում անգույն լոլիկները: Թփթփոցն ու հատակին գլորված լոլիկից թափված հյութի հոտն արթնացնում են պարտաճանաչությունը: Ինքն իրեն ատում է այս հատուկ մշակված ու սովոր շարժումների համար: Շատ ափսոս, որ երկար մատներ ունի ու դրանք ամեն գործ հասցնում են անել՝ ճկուն թռվռալով այս ու այն կողմ: Նորից երեկոն հասավ ուսին: Լոգարանում ցնցուղի տակ կանգնած՝ փորձում է մարմնից լվանալ վախը: Բայց գիտակցությունն ու միջանցքից լսվող ոտնաձայները խլում են նրանից վերջին ուժերը: Մեջքը խփվեց սառը սալիկին, անտանելի ցավից կուչ եկավ ու նստեց հատակին: Գիտակցությունը տեղն էր, որովհետև աչքերով վազում էր մի քանի ափաչափ ջրի հետևից, որ ոտնաթաթերը ծածկելով ոլորապտույտ պարով կորում էին... Երանի առանց ուշադրություն գրավելու կարողանար մնալ այստեղ մինչև լուսաբաց:
Նա դուռը թակեց՝ անհանգիստ ձայնով կանչելով իրեն: Ինքը զգույշ, ցավը խնայելով սրբվեց, մտավ հագուստի մեջ ու հայելու վրայի գոլորշին մաքրեց ափով: Ձեռքն այնպես էր դողում, որ ալիքներ նկարվեցին հայելու քրտնած մակերեսին: Ատում է գիշերը…
«Ձայնդ եմ ուզում: Շու՛նչդ եմ ուզում: Ուզում եմ՝ գոնե մի անգամ կարողանանք գրկել այս սառը գիշերներից մեկն ու շնչենք՝ իրար սեղմված: Եթե սիրում ես ինձ, ուրեմն ավելի վատն եմ… Ես կործանել ու ստվերել եմ ամբողջ կյանքդ: Ինձ սիրելու դեպքում դու հրաժարվում ես ինքդ քեզանից, իսկ ես խցկվում եմ գեր արջի նման, գրավում իմ տեղը քո սրտում, ու դու մնում ես առանց քո մի բուռ տարածքի: Դա իմ տեղը չէ…Եթե այնտեղ մնամ մի քիչ էլ, հետո դատարկել չես կարողանա, որ գրավի այն միակը, ով գալու է: Մի բան կմտածեմ, սե՛րս, քեզ կազատեմ ինձանից»:
Սենյակում լռություն է, բայց հոտառությամբ գտնում է դրա պատճառը: Նա անձայն իրեն է սպասում, ու աթոռին գցված հագուստի տեսքից արդեն ամբողջ մարմնով սառը դող է անցնում: Աչքերը խավարը պատռելով ճչում են, աղերսում…
«Ինձ ձեռք տալ չի կարելի, որովհետև ես այստեղ չեմ: Ես զզվում եմ վերադառնալուց: Երբ մարմինս կանչում են, իսկ հոգիս անջատումի ցավից պատերին է խփվում»:
Հիմա աչքերի մենամարտ է: Ականջ է դնում՝ դրսում քամի է ոռնում: Գիշերը հաստատ ձյուն կգա: Ամեն օր որոշում է, որ դա վերջին անգամն է, երբ ինքը ա՛յս պատուհանն է տեսնելու: Բայց ամեն անգամ նոր լուսաբացը ծիծաղում է երեսին: Ինքը ծածկոցի տակ թաքուն դողով շոշափում է մարմինն ու զարմանում, որ կտորների չի բաժանվել՝ ցավից ճաքելով: Լուռ նայում է պատին սողացող ստվերին: Բակում ավտոմեքենա են կայանում: Գիշեր է: Նոյեմբերը վերջանում է:
«Աշունը վերջանում է, սե՛րս: Իսկ ես քեզ սիրում եմ ու ամեն անգամ առաջին անգամվա նման զննում եմ դեմքիդ բոլոր գծերը: Լույսից շաղվում են դիմագծերդ: Ճերմակ ֆոնի վրա աչքերդ են: Ի՛մ աչքերը: Մի վախեցիր, ես ցավին կդիմանամ: Դու փոխիր բոլոր երազներդ իրականության հետ: Մի անգամ եմ հասկացել ու ողջ կյանքիս համար՝ քեզանից բացի ուրիշ ոչ ոք չի դիպչել ինձ: Երբ այսօր էլ ափով հպվեմ մազերիդ, թո՛ղ քրտինքը տաք լինի: Գնալու եմ, հաստա՛տ: Բայց ցավն արդեն անուն ու մարմին ունի, ազատվելու համար պիտի պոկեմ թևերս ու թողնեմ ցուրտ ափերի մեջ: Նոյեմբերը վերջանում է: Իսկ ես քեզ սիրում եմ…»
Նազիկ Հակոբյան
