«Կավկազսկայա Պոլիտիկա» կայքի խմբագիր Մաքսիմ Շևչենկոն իր վերջին հարցազրույցում անդրադարձել է արցախյան խնդրին...Շատ հարցերից ես կառանձնացնեի հայերի և ազերիների ՀԱՄԱՏԵՂ ապրելու հարցը...Այս այրը ևս գտնում և ցանկություն է հայտնում,որ ԼՂ հարցի լուծումից հետո հայերը և քոչվոր թաթարները (ազերիները) համատեղ ապրեն ոչ միայն ԼՂՀ-ում,այլ նաև Բաքվում,Սումգայիթում և այլ ազերիական քաղաքներում,որտեղից նրանք հազիվ են փախել 1988-90 թթ.և ականատես եղել քոչվորների միջնադարյան վայրագություններին:Ու այս ամենից հետո Շևչենկոն առաջարկում է մեզ մոռանալ ոչ վաղ անցյալը և ամեն ինչ սկսել նոր և մաքուր էջից... Օրինակ է բերում ֆրանսիացիներին և գերմանացիներին,որոնք բավական երկար ժամանակ թշնամանք են տածել միմյանց նկատմամբ...Բայց ռուս լրագրողը մոռանում է,որ ֆրանսիացիները և գերմանացիները ԵՎՐՈՊԱՑԻ ՔՐԻՍՏՈՆՅԱ ԺՈՂՈՎՈՒՐԴՆԵՐ են...Բացի դրանից նրանք գտնվում են իրենց "տեղերում" ի տարբերություն եկվոր ԹՈՒՐՔԵՐԻ,որոնք արածելով և բարբաջելով Ալթայի տափաստաններից և Միջին Ասիայից հայտնվեցին այստեղ և Փոքր Ասիայում 11-12-րդ դարերում...Քանի որ սրանք եկվորներ են,այդտեղից էլ գալիս է դրանց ագրեսիան տեղի բնիկ ժողովուրդների նկատմամբ....Նրանք շատ դժկամությամբ են ընդունում իրենց ԵԿՎՈՐ և ԲԱՐԲԱՐՈՍ լինելու փաստերը...Կեղծում են պատմությունը,սեփականաշնորհում տեղացիների մշակույթը,ճարտարապետությունը,խոհանոցը և այլն...Եկվոր բարբարոս մահմեդականին չի կարելի համեմատել քաղաքակիրթ գերմանացու հետ,որն իր պատմության մութ էջերն ընդունելով՝ներողություն խնդրեց բոլոր գործած սխալների համար...1951 թ. ԳՖՀ վարչապետ Կ.Ադենաուերը պաշտոնապես ճանաչեց հրեաների ցեղասպանությունը,իսկ 2000 թ. Գերմանիայի նախագահ Ի.Ռաուն, ելույթ ունենալով իսրայելական քնեսեթում ,ՆԵՐՈՂՈՒԹՅՈՒՆ խնդրեց հրեաներից,այն ամենի համար,ինչ արել են գերմանացիները...Նույնն էլ ֆրանսիացիները...Ալժիրցիներից ներողություն խնդրեցին իրենց վայրագությունների համար,որոնք գործել էին ֆրանսիական զինվորականները,երբ Ալժիրը ֆրանսիական գաղութ էր...Հենց դրա համար էլ հիմա թե՛ հրեաները,թե՛ Ալժիրի արաբները թշնամանք չեն տածում գերմանացիների և ֆրանսիացիների նկատմամբ...Էլ չեմ ասում,որ քրիստոնյա գերմանացին և ֆրանսիացին ավելի շուտ լեզու կգտնեին և կհարթեին բոլոր խնդիրները մեկմեկու հետ...

Հ.Գ.Հայերը առանց "ՆԵՐՈՂՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ" ներեցին թուրք բարբարոսներին 19-րդ դ. վերջի համիդյան կոտորածները Օսմանյան կայսրությունում,1905-07 թթ.կոտորածները Բաքվում,1918-20 թթ.ջարդերը Բաքվում և Շուշիում...Մենք "ներել" ենք նաև 1915-21 թթ. ՀԱՅՈՑ ՑԵՂԱՍՊԱՆՈՒԹՅՈՒՆԸ,երբ առանց նախապայմանների համաձայնվում ենք դիվանագիտական հարաբերություններ հաստատել Թուրքիայի հետ...

Բայց ամեն ինչ ունի ՉԱՓ...Սև և սպիտակ ոչխարներին չի կարելի ոչինչ ներել...Սրանք ունեն բարբարոսի հոգեբանություն.ինչքան ներես, այնքան երես են առնում...Իսկ պարոն Շևչենկոն լավ կլինի պատասխանի հետևյալ հարցին."Ինչպես հայերը կարող են ապրել ազերիների հետ համատեղ,երբ վերջիններիս մոտ գերությունից ընդամենը մի քանի ամիս հետո մահանում է ծերունի Մ.Խոջոյանը,իսկ գերության մեջ՝ Կ.Պետրոսյանը"...Այս հարցին պատասխանելուց հետո նոր կերևա,թե ինչքան էր անկեղծ իր արտահայտություններում ռուս լրագրողը...

Գագիկ Համբարյան