Վրաց-իրանական խորհրդարանական բարեկամության խմբի ղեկավար Գուբազ Սանիկիձեն բացահայտել է Իրան կատարած վերջին այցելության ընթացքում ձեռք բերված որոշ նախնական պայմանավորվածություններից մանրամասներ: Խոսքը, սակայն, արդեն հիշատակված՝ Վրաստանից Իրանին ջուր մատակարարելու մասին չէ: Սանիկիձեն անդրադարձել է Իրանից Վրաստան և ապա Եվրոպա գազ մատակարարելու նախագծին՝ ընդգծելով, որ տվյալ ծրագիրը կյանքի կոչվելու դեպքում Վրաստանի համար տնտեսական և անվտանգության խնդիրների լուծման նոր երաշխիքներ կձևավորվեն:
Թեև վրացի պատոնյան նշում է, որ դեռևս որոշված չէ, թե Իրանից դեպի Վրաստան կառուցվելիք գազամուղը կանցնի Հայաստանի, Թուրքիայի, թե՝ Ադրբեջանի տարածքով, բայց մեկ բան հստակ է, որ անվտանգության տեսանկյունից ինչպես Իրանին, այնպես էլ Վրաստանին ձեռնտու է, որ տվյալ այն անցնի Հայաստանի տարածքով: Նախ իրանա-ադրբեջանական, ապա և թուրք-իրանական հարաբերություններն այնքան էլ լավ մակարդակի չեն. կողմերի միջև փոխվստահությունը բավականին ցածր դիրքերում է: Ուստի Իրանը չի կարող ռիսկի տակ առնել գազամուղի՝ հետագայում անվտանգ շահագործումը:

Ինչ վերաբերում է Վրաստանին, ապա վերջինի դեպքում ևս շահավետ է, որպեսզի Իրանից Վրաստան գազ մատակարարվի Հայաստանի տարածքով, և ոչ միայն այն պատճառով, որ հայ-վրացական հարաբերությունները շատ բարձր մակարդակի վրա են և կողմերը հաջողությամբ համագործակցում են բազմաթիվ ոլորտներում, այլ նշված դիրքորոշմամբ Թբիլիսին կարող է այլընտրանքային տարբերակ ներդնել և հակակշռել արդեն իսկ գործող՝ Բաքու-Թբիլիսի-Էրզրում գազամուղին, ինչպես նաև մի քանի տարի հետո գործարկվելիք «Շահդենիզ 2» խոշոր գազափոխադրման նախագծին:
Դա իրոք լավ հնարավորություն է Վրաստանի իշխանությունների համար երկրում թուրք-ադրբեջանական ազդեցությունը որոշակիորեն թուլացնելու համար, քանզի վերջիններս քաջ գիտակցում են, որ Թուրքիայի և Ադրբեջանի օրեցօր ամրապնդվող ազդեցության ներքո Վրաստանը հետագայում կարող է կորցնել լիարժեք ինքնիշխանության և գործունեության ներկա աստիճանը, որն առանց այն էլ իր համար ցանկալի մակարդակի չէ: Ուստի հավանականությունը մեծ է, որ վերոհիշյալ նախագիծը այդուհանդերձ կյանքի կկոչվի և տարանցիկ խողովակն էլ կկառուցվի Հայաստանի տարածքում:

Այդ դեպքում հարց է ծագում՝ արդյոք նշված նախագծին կողմ է մեր հյուսիսային դաշնակից Ռուսաստանը:
Տրամաբանորեն հասկանալի է, որ վերջինը պետք է որ բացասականորեն ընդունի նման գազամուղի կառուցումը, բայց մյուս կողմից եթե հարցը դիտարկենք Իրանի շուրջ վերջին զարգացումների համատեքստում, ապա կարելի է ենթադրել, որ ստեղծված իրավիճակում հարավից-հյուսիս ձգվող այս գազամուղը ընդհանուր շահերի տեսանկյունից կարող է միացնել Իրանի և Ռուսաստանի էներգետիկ և գազային համակարգերը՝ ամրացնելով հիմքերն այդ ոլորտում ոչ միայն մեր տարածաշրջանում, այլ նաև ավելի հեռու՝ դեպի արևմուտք:
Հակառակ պարագայում Իրան-Արևմուտք՝ կարծես արդեն իսկ բարելավվող հարաբերությունների ֆոնին Ռուսաստանը կարող է կորցնել իր խոսքի կշիռը Թեհրանի համար, ինչը միանշանակորեն ձեռնտու չէ Մոսկվային:

Ալիկ Էրոյանց