Մասոնությունն ստեղծվել է որպես որոշ կազմակերպությունների (մեծ մասամբ' գաղտնի) միջոցով հասարակության կառավարման որոշակի մեխանիզմ։ Մարդկանց կառավարման տեսակետից ստացվում է, որ մասոնությունը հրեակրատիայի (հրեական տիրապետության, գերիշխանության) ստորին մակարդակն է։ Մասոնությունը երեք հիմնական խնդիր է լուծում. նախ' քողարկելու կառավարման զուտ շովինիստական բնույթը բոլոր երկրներում։ Երկրորդ' կառավարման ստորին կառուցվածքի մեջ ներգրավելու «տեղաբնակներին»։ Երրորդ' ապահովելու միասնական կառավարման քողարկվածությունն ու ծածուկությունը։

Եթե բոլոր երկրներում բոլոր բարձրաստիճան ղեկավարները հրեաներ լինեին, ապա ոչ մի ժողովուրդ չէր հանդուրժի դա. հրեաներին ուղղակի կոչնչացնեին։ Իսկ եթե ժողովուրդն իր առջևում ազգային առաջնորդ է տեսնում, ապա նրա մեջ բացասական հույզեր չեն առաջանում։ Իսկ որ ազգային առաջնորդն ընդամենը խամաճիկ է հրեակրատիայի ձեռքին, դա չի երևում։ Հաճախ առաջնորդի կառավարումն այնքան քողարկված բնույթ է կրում, որ առաջնորդն ինքն էլ կարող է իրեն խամաճիկ չզգալ։ Մասոնության հաշվին քրիստոնեական աշխարհի բոլոր ժողովուրդների «հրեական օկուպացումը» տեսանելի, նաև հասկանալի չէ լայն հասարակայնության համար։

Մասոնական կազմակերպությունների ամբողջ բազմազանությամբ ու նրանց թվացյալ անկախությամբ հանդերձ, մասոնական բոլոր կազմակերպությունները միավորված են միասնական մեկ ամբողջության, կառավարման մեկ բուրգի մեջ։ Մասոնական կազմակերպությունները կարող են կրել ամենաառինքնող անվանումները, կարող են հռչակել ամենամարդասիրական ու ամենամարդկային նպատակները, սակայն նրանց իսկական էությունը միշտ նույնն է։ Մասոնությունն ամեն դեպքում մաֆիա է։ Միայն ստորին' 1-ինից մինչև 33-րդ մակարդակները միջազգային մաֆիան է, 1-ինից մինչև 66-րդը' հրեական մաֆիան, իսկ 1-ինից մինչև 99-րդ մակարդակները' ղևտական մաֆիան։ Իսկ ավելի բարձր գալիս են գաղտնախորհուրդ սատանիստական կառուցվածքները։ Այսինքն, շարքային մարդը կարող է լինել 1-33 աստիճանի մասոն, հրեան' 1-66 աստիճանի մասոն, իսկ ղևտը' 1-99 աստիճանի։

Ժամանակակից մասոնության կառուցվածքը նման է հին եգիպտական քրմության կառուցվածքին և կառավարման դասական բուրգի տեսք ունի։ Բարձր աստիճանների մասոնները կարող են մասնակցել ամենացածր աստիճանների օթյակներին, բայց ոչ հակառակը։ Տեղի առանձնահատկություններից ելնելով, գոյություն ունի մասոնության ազգային ձևերի մեծ բազմազանություն։

Միջազգային մասոնության հիմնական սկզբունքներն են (մինչև 33-րդ աստիճանը) մատերիալիզմը, աթեիզմը և կոսմոպոլիտիզմը։ 33-րդ աստիճանից վեր (ոսկե բուրգում) նախ հուդայականությունն ու շովինիզմն են, ապա ավելի վեր' զուտ սատանիզմը։ Քրիստոնեության դեմ միջազգային մասոնության պայքարը ևս հատուկ ստեղծված և կառավարվող կոնֆլիկտն է ի շահ հրեատիրապետության։

Մասոններին հոգեհարազատ է «Ազատություն, հավասարություն, եղբայրություն» կարգախոսը։ Մասոնների մի կարգախոսն էլ «Եղի՛ր պատրաստն» է։ Այս կարգախոսով ԽՍՀՄ-ում «վարժեցնում» էին պիոներներին: Նրանց մեջ պայմանական ռեֆլեքս էին մշակում և ստիպում «եղի՛ր պատրաստ» կոչին միշտ պատասխանել' «մի՛շտ պատրաստ», իսկ թե ինչի էին պատրաստ կարևոր չէ։ Օրինակ, «Alta Vendita» (բառացի' «բարձր վաճառք») մասոնական համքարության անդամների հրահանգը ազդարարում է. «Հանգիստ թողեք ծերերին ու տարեցներին, զբաղվեք երիտասարդությամբ, և եթե հնարավոր է, նաև երեխաներով»։ Ով տիրում է երիտասարդությանը, նա էլ տիրում է ապագային։

Մասոնները կարող են անդամակցել ամենատարբեր անվանումներն ու հռչակված սկզբունքներն ունեցող կազմակերպությունների։ Հաճախ օգտագործվում են տարօրինակ «ցուցանակներ», ինչպես, օրինակ, «Հարբեցողության դեմ պայքարի ընկերությունը», երբեմն էլ ամենավսեմ անվանումները։ Այդ կազմակերպությունների մի մասը կարող է լինել բաց, մի մասն էլ գաղտնի, սակայն մասոնների իրական գործունեությունը միշտ գաղտնի է ու քողարկված և երբեք չի համապատասխանում հռչակվածին։ Հրեական մտահղացմամբ, այսպես կոչված, գոյ-մասոնները պետք է անիրազեկ գոյերի կամ տգետների շրջանում կատարեն անտեսանելի գաղափարախոսական առաջնորդների դեր, որոնք այլ գոյերի համար աննկատ պետք է աստիճանաբար ձևավորեն նրանց գիտակցությունն ու հասարակական կարծիքը հրեատիրապետությանը ձեռնտու ուղղությամբ։ Մասոնության հիմնական սկզբունքներից մեկը անտեսանելի ղեկավարների սկզբունքն է, որոնց ամեն մասոն անվերապահորեն ենթարկվելու երդում է տալիս։ Այսինքն, ցանկացած աստիճանի մասոնները երբեք լիովին չեն պատկերացնում իրենց տեղը մասոնական հիերարխիայում։

Հ.գ. Մասոնականության հարցի վերաբերյալ նախորդ գրառումս հանրության կողմից որոշակի տարերայնությամբ ընդունվեց, եղան բուռն արձագանքներ և առանձին մեկնաբանություններ, ինչի համար ասեմ, որ շատ ուրախ եմ. ըստ էության' կարողացա առկա առեղծվածային համարվող հարցն այլ պրիզմայից ներկայացնել: Այս անգամ մի փոքր բացեմ ավելի շատ փակագիծ. նշեմ, որ իրականում անձամբ ես ոչ մասոնականությունը գովերգելու կամ քարկոծելու ցանկություն չունեմ, գրառումներերս ուղղակի տարիների ընթացքում կուտակված ինֆորմացիայի, դատողությունների համադրում և վերլուծություն է: Այն անհատները, ում ներաշխահրն ալեկոծել եմ, հայցում եմ բոլորի ներողամտությունը, ուղղակի մի բանի մասին այդքան շատ միֆականությանը ստիպում է, որոշակի պարզաբանումներ տալ և ցրել առկա շղարշը:

Արմեն Հովասափյան