Բարև ընդամենը 80 տարվա ադրբեջանցի իմ հարևան: Վերջին մի քանի օրերին, իբր «ձեր» Ղարաբաղը ազատագրելու համար քո հայրենակիցների վերսկսած մարտաշունչ կոչերին ի պատասխան, խնդրում եմ ուշադիր ընթերցել նամակս:
Տասնամյակներ շարունակ քեզ համոզել են, թե դու քաղաքացին ես Խորհրդային Միության իրավահավասար հանրապետություններից մեկի՝ Ադրբեջանի: Սակայն դու երբևէ փորձե՞լ ես հայելուն նայելով ճշտել քո ռասայական ու մարդաբանական պատկանելությունը, մաշկիդ գույնը, աչքերիդ ձևը: Փորձե՞լ ես գտնել քո տոհմի իրական արմատները, թե՞ հաշտվել ես «ինտերնացիոնալ» ազգի ներկայացուցիչ լինելու մասին քեզ ներշնչված գաղափարի հետ:
Արդյոք երբևէ իմացե՞լ ես, թե անցյալում ինչ ժողովուրդներ են ապրել ներկայումս Ադրբեջան կոչվող տարածքում: Ժողովուրդներ, որոնք էլ իրականում հանդիսացել են քո նախնիները: Եթե ոչ, ապա գիտցիր, որ այդտեղ պատմության տարբեր ժամանակահատվածներում ապրել են աղվանական 26 ցեղեր, արաբներ, բոլգարներ, գերմանացիներ, հոներ, թաթարներ, թուրքեր, թուրքմեններ, խազարներ, կիմմերացիներ, հայեր, միդիացիներ, մոնղոլներ, պարսիկներ, պեչենեգներ, սելջուկներ, սկյութներ, օղուզներ և այլ բնիկ ու քոչվոր ցեղեր ու ցեղախմբեր:
Դարերի հորձանուտում նրանց մի մասը ոչնչացել է, մի մասը դեռևս գոյատևում է, իսկ մի մասն էլ, կամովին թե հարկադրաբար ձուլվելով, վերածվում է անազգ ու անհայրենիք մանկուրտների մի խառնամբոխի: Եվ երբևէ մտածե՞լ ես դու, թե ինչու հային կոչում են հայ, այլ ոչ թե հայաստանցի, իսկ քեզ՝ ուղղակի ադրբեջանցի: Որովհետև դու ոչ թե ազգ ես, այլ ուղղակի Ադրբեջանի բնակիչ:
Որովհետև դու չգիտես կամ էլ մոռացել ես, թե ով ես դու իրականում: Արդ կուզենայի քեզ հիշեցնել, որ ներկայիս քո յոթմիլիոնանոց Ադրբեջանում ապրում են ավելի քան 30 ազգեր ու ազգություններ, ցեղեր ու ցեղախմբեր, որոնցից մեկն էլ, հավանորեն քոնն է: Ուրեմն իմացիր, որ Ադրբեջանում այսօր ապրում են այրումներ, ավարներ, ավշարներ, բուդուղներ, գապուտլիներ, թաթեր, թաթարներ, թալիշներ, թեքելուներ, թարաքյամաներ, թուրքեր, ինգիլոյներ, իրանյան ադրբեջանցիներ, լեզգիներ, լեռնային հրեաներ, խինալուղներ, ծախուրներ, կենգերլուներ, ղարադաղցիներ, ղարափափախներ, հրեաներ, հույներ, ղրիզներ, ղուբաթցիներ, ղզլբաշներ, ղաջարներ, մցխեթցի թուրքեր, շահսեվաններ, շաքեցիներ, շիրվանցիներ, պադարներ, պարսիկներ, ջեկեր, ռուսներ, ռուտուլներ, ուդիներ, ուկրաինացիներ, փադառներ, քրդեր և այլն, որոնց մեծ մասի անձնագրերում ուղղակի գրված է «ադրբեջանցի»:
Հիմա հասկացա՞ր, թե ինչու է քո հանրապետությունը հորջորջվում «ինտերնացիոնալ»: Ոչ թե այն պատճառով, որ այդտեղ ազգերը ծաղկում ու փթթում են, այլ այն, որ նրանք դեռ գոյատևում են և դժվարությամբ պահպանում իրենց ազգային ինքնագիտակցությունը: Եթե այսքանը քեզ կասկածելի թվաց, ապա գոնե չպետք է կասկածես այն փաստի վրա, որ Ադրբեջանում խոսում են ինքնուրույն լեզուներ հանդիսացող թաթերեն, թալիշերեն, թուրքերեն, լեզգիերեն, պարսկերեն, ռուսերեն, վրացերեն, ուդիերեն, քրդերեն և այլն:
Իսկ եթե հարցնես գրի մասին, քեզ կասեմ, որ դեռևս 420-ական թվականներին Մեծն Մեսրոպ Մաշտոցը մի այբուբեն էլ հորինել է աղվանական գարգարացիների ցեղի համար, որը, սակայն, այդպես էլ տարածում չգտավ: Հետո այդ տարածք մուտք գործեց արաբական այբուբենը, այնուհետև քո նախնիները փորձեցին գրել լատինական տառերով, իսկ հետո էլ ռուսական կիրիլատառով, ապա վերջերս կրկին անցաք լատինատառին:
Եթե հանկարծ ասես, թե ադրբեջանցիները հիմնականում մուսուլմաններ են, ապա քեզ կհիշեցնեմ, որ նույնիսկ այդ հարցում էլ եք միմյանցից տարբերվում: Չէ՞ որ Ադրբեջանի մուսուլման ժողովուրդները դավանում են մահմեդական կրոնի 2 ուղղություններ՝ իրանական շիիզմը և թուրքական սուննիզմը: Իհարկե, այդ հանգամանքից ևս վարպետորեն կարողանում են օգտվել քո հայրենակիցները:
Առաջնորդվելով «շողոքորթ գառը յոթը մոր կուրծք է կերել» ասացվածքով՝ նրանք մի դեպքում ներկայանում են որպես իրանցի, մյուս դեպքում՝ որպես թուրք, չնայած իրականում ոչ մեկն են, ոչ մյուսը: Եվ, ահա, մի հարցում ես համամիտ չեմ իմ շատ հայրենակիցների հետ, ովքեր յուրաքանչյուր առիթով ձեզ նույնացնում են թուրքերի հետ, որին ինչպես երևում է, դուք էլ աստիճանաբար սկսեցիք հավատալ և համոզվել ձեր թուրք լինելու մեջ:
Արդ, ուզում եմ ձեզ հանգստացնել, որ այդպիսի նույնացումը արվում է ոչ թե ուղղակի, այլ փոխաբերական իմաստով: Չէ՞ որ նման փոխաբերական արտահայտություններ շատ կան թուրքերի մասին: Օրինակ' «Այստեղով թուրքն է անցել» (Վիկտոր Հյուգո), «Խանդոտ ամուսինը նման է թուրքի» (Կոզմա Պրուտկով), «Անկոչ հյուրը թուրքից էլ վատ է» (ռուսական) և այլն:
Իսկ քո այն հարցին, թե հապա ինչպե՞ս առաջացան քո ազգն ու հանրապետությունը, կասեմ հետևյալը: Երբ գողացված կարկատանների միջոցով ստեղծվում էր քո հանրապետությունը, այդ տարածքի անդեմ ու անանուն ժողովրդին սկսեցին կոչել կովկասյան թաթարներ, ադրբեջանական թուրքեր, իրանյան ադրբեջանցիներ և վերջապես՝ ադրբեջանցիներ, իսկ եթե այդպես է, ուրեմն հանրապետությունն էլ կարելի էր գողունի կոչել Ադրբեջան, հաստատելու համար, որ իրենք դուրս են եկել ոչ թե Կասպից ծովի հատակից այլ քոչել են Իրանական Ադրբեջանից:
Այդպես, ուրեմն, նախքան հարևանիդ վրա ձեռք բարձրացնելը, մի պահ հետ նայիր, տես, թե ով ես դու, որտեղից ես գալիս և ուր ես գնում: Որովհետև, եթե դու լեզգին ես, ապա պիտի մտածես քո երկատված հայրենիքը՝ Հյուսիսային և Հարավային Լեզգիստանները վերամիավորելու մասին, եթե թալիշ ես, պիտի մտածես ոչ վաղ անցյալում հռչակված ու կործանված Թալիշ-Մուղանյան հանրապետությունդ վերստեղծելու մասին, եթե քուրդ ես, պիտի մտածես անկախ Քուրդիստանի քո երազանքն իրականացնելու մասին, եթե ուդի ես՝ եղբայրս ես:
Չի բացառված նաև, որ դու հենց այն հայ մանչուկի թոռն ես, որին 1915 թ. Մեծ Եղեռնի ժամանակ թուրքերը խլեցին արյունաշաղախ հայուհու գրկից: Եվ, վերջապես, հիշիր հույն փիլիսոփայի խրատը նեղճակատ բճին. «Քար մի նետիր մարդկանց վրա, նրանց մեջ կարող է լինել և քո հարազատ հայրը»:
Հարություն Մինասյան
Նուարդ Մինասյան. Ֆեյսբուք
Բաց նամակ ադրբեջանցի հարևանիս
12:36 - 27.Հոկտեմբեր.2016
Առաջարկում ենք նաև
12/08/14 11:59
Ստեփանակերտում ձերբակալված ադրբեջանցի դիվերսանտները նամակ են ուղարկել Բաքվում իրենց հարազատներին
09/04/24 10:40
Ադրբեջանցի դիվերսանտ Երեւանի կենտրոնում (տեսանյութ)
24/03/24 00:43
«Կրոկուս Սիթի Հոլ»-ի ադրբեջանցի սեփականատերն առաջին անգամ մեկնաբանել է ահաբեկչությունը
23/03/24 08:43
Ադրբեջանցի գերուն «կարմիր գորգով» վերադարձնում են, հայ ընդդիմադիրներին՝ «փռում ասֆալտին». «Փաստ»
28/02/24 13:07
Ադրբեջանցի զինված զինծառայողը հատել է հայ-ադրբեջանական շփման գիծը. ՀՀ ԱԱԾ-ն մանրամասներ է հայտնում
26/02/24 13:16
Ադրբեջանցի մարդասպանի մասով ՌԴ-ից հարցում ստացել ու նույն օրը պատասխանել ենք. ՆԳ նախարար
21/02/24 13:00
Հայաստանի խնդրանքով Մոսկվայում ձերբակալված ադրբեջանցի Քամիլ Զեյնալլիին մեղադրանք է առաջադրվել
24/01/24 14:30
Մոսկվայում ադրբեջանցի 10 տարեկան եղբայրները հարձակվել են իրանցու վրա և դանակահարել նրան (լուսանկարներ, տեսանյութ)
25/12/23 10:00
Մի՛ լսեք ձեզ սպառնացողներին, կատարեք ձեր պարտքը․ բաց նամակ Արցախի նախագահ Սամվել Շահրամանյանին
19/12/23 14:40
Օկուպացված Արցախում ադրբեջանցի զինվոր է մահացել
27/11/23 12:57
Արմեն Աշոտյանի փաստաբանական թիմի անունից նամակ է փոխանցվել Ֆրանսիայի դեսպանին՝ հանդիպման խնդրանքով. Ռուբեն Մելիքյան
Լրահոս
12:40
Փաշինյանի Տավուշ կատարած վերջին այցը նպատակ ուներ «սրբագրել» Ոսկեպար կատարած նախորդ այցի սխալները. Աբրահամյան
13:30
Ռուս խաղաղապահների դուրսբերումն Արցախից ընդգծում է մեր տարածաշրջանում առկա բազմամակարդակ խնդիրները
13:20
Պետության պահպանման տակ գտնվող անձին պետական մակարդակով ահաբեկելը նշանակում է, որ պետություն չկա
11:40
Մի քանի հարյուր մետրի վրա կանգնած զինվորի նկատմամբ իշխանության վերաբերմունքը արտահայտվում է ճառերով. Տիգրան Աբրահամյան
09:05
Սփյուռքում դրա դիմաց խալիներ փռող, Ցեղասպանություն վերապրածների ժառանգներ, լա՞վ եք. Ռուբեն Մխիթարյան
10:20
Վտանգավոր հայտարարություն, հիանալի և արագ կառուցվող «գործնական փաստարկ»` Թուրքիային. Հակոբ Բադալյանը՝ Ցեղասպանության զոհերի անվանացանկի մասին
14:40
Մեր պետությունը մեծ դրեյֆի մեջ է, պատկերացրեք՝ բաց ծովում ինքն իրենից անկախ գնում է․ Հովհաննիսյան
10:40
ԵՄ-ն Բաքվին պետք է հասցնի ուղերձներ առ այն, որ չի հանդուրժի հատկապես խաղաղ բնակիչների թիրախավորումը
14:10
Ամսի 5-ին հայ ժողովրդին կառաջարկվի արևմտյան կոնֆետ՝ Ռուսաստանի և Իրանի հանդեպ «սառնության» դիմաց. Վահե Հովհաննիսյան
13:33
Իրանական տելեգրամյան ալիքներն արդեն մի քանի օր է՝ չեն դադարեցնում Ադրբեջանի հասցեին մեղադրանքները
12:05
Ադրբեջանում քրեական գործեր են հարուցվել և հեռակա հետախուզում հայտարարվել ՀՀ 18 քաղաքացիների նկատմամբ
12:00
Փաշինյանը Հայաստան պետությունը աշխարհաքաղաքական լուրջ խաղացողից դարձրեց աշխարհաքաղաքական «բոմժի» կարգավիճակի. Շարմազանով
13:35
ՀՀ-ում ապրող ցանկացած հայ պիտի գիտակցի, որ վաղը իշխանությունը հենց իր տունը կարող է հանձնել թշնամուն. Աբրահամյան
16:33
Մեր կնքած CEPA-ն վեկտորների համադրում էր, իսկ այսօրվա «եվրամերձեցումը»՝ ՀՀ-ն թնդանոթի միս կիրառելու
16:28
Փաշինյանի «հիմնավորումները» զավեշտալի և քաոսային են․ ԲՈՒՀ-երը Երևանից չհանելու 7 պատճառ․ Աշոտյան
13:20
Սարսռել կարելի է այն մտքից, թե տավուշցիները ինքնապաշպանական խմբեր կստեղծեն պաշտպանվելու համար. Հովհաննիսյան
14:07
Եվրոպան այսուհետ լինելու է այն կոնֆետը, որով իշխանությունը կազմակերպելու է իր բոլոր պրոցեսները. Հովհաննիսյան
11:31
Մինչ Փաշինյանը և թիմակիցները զվարճանքի մեջ են. Ադրբեջանը դիվանագիտական նախապատրաստություն է տեսնում
13:20
Իսրայելը պատերազմին զուգահեռ հասցնում է ամենշաբաթյա ռեժիմով ռազմական մատակարարում հասցնել Ադրբեջանին. Աբրահամյան
13:20
Ինչքան հայոց բանակն էր պարտված Արցախն ազատագրելու ժամանակ, այնքան էլ ռուսական բանակը՝ Ուկրաինայում. Շարմազանով
12:40
Իշխանության մնալը երաշխավորում է աղետ, բայց իշխանափոխությունը մեխանիկորեն չի ենթադրում լավ զարգացում. Վահե Հովհաննիսյան
11:00
ԱԽ քարտուղարի կողմից ՌԴ-ի հասցեին վերջերս հնչեցրած մեղադրանքը մտահոգիչ իրավիճակ է ստեղծում. Աբրահամյան
14:30
Ադրբեջանը արտահոսքի միջոցով փորձում է ՀՀ-ին մեղադրել նախապատրաստվող գործողության մեջ. Աբրահամյան
18:10
Պաշտոնյաներն այնպես են խոսում, կարծես նրանց խնդրանքով չէին ռուս զինծառայողները տեղակայվել ՀՀ-ում․ Տիգրան Աբրահամյան
11:49
Նիկոլը տարածաշրջանային ցլամարտի ձևաչափը դարձնում է 2+1՝ Ադրբեջան, Թուրքիա+Ռուսաստան, հերթում Իրանն է
12:00
Ներքին Հանդում վերջին սադրանքը աստիճանաբար տեղափոխվեց հակառուսական բախումների դաշտ. Աբրահամյան
12:16
Ֆրանսահայ հերոսի մասին հուզիչ տեքստեր հնչեցնողը զուգահեռ երկարացնում է զոհված հերոսի ծնողի կալանքը
10:30
Ալիևի երդմնակալության ելույթը խորքային իմաստով ուղղված էր ոչ միայն ՌԴ-ի, Իրանի,այլ նաև Թուրքիայի դեմ
13:00
ՀՀ-ն երբեք ՌԴ-ից այսքան կախված չի եղել, որքան այսօր՝ Փաշինյանի ձախողված բեմադրությունների պատճառով. Աշոտյան